تخم شربتی، گیاهی دارویی خودرو، یک ساله و شبیه به ریحان، اما با برگ‌ها و تخم‌هایی ریزتر است. ساقه‌های این گیاه مربع شکل دارند و گل‌هایش مایل به قرمز و صورتی هستند. این گیاه در اوایل بهار در کوهستان‌ها و بیابان‌ها رشد می‌کند. این گیاه همچنین با نام‌های دیگری هم شناخته می‌شود از جمله: چیا، بادروج، تره خراسانی، اوقیمن، حوک، بورنگ، صریرا و بادروج ابیض.
تخم شربتی به دلیل داشتن ترکیبات لعاب‌دار که به صورت محلول در آب (شربت) است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه خواص زیادی دارد و تنها برای فصل گرما توصیه نمی‌شود.
تخم شربتی (چیا) گیاهی است یک‌ساله از سرده مریم‌گلی و از خانواده نعناییان که برای مصرف دانه‌هایش کاشته می‌شود. این گیاه همچنین به عنوان گیاهی تزئینی نیز استفاده می‌شود. چیا از نظر تجاری بیشتر به دلیل دانه‌هایش کاشته می‌شود. این گیاه بومی آمریکای مرکزی است و آزتک‌ها (یکی از تمدن‌های آمریکایی) از دانه‌های مقوی آن به عنوان غذای اصلی استفاده می‌کردند.
ترکیبات تخم شربتی:
- فیبر: تخم شربتی حاوی مقدار زیادی فیبر است که برای سلامتی دستگاه گوارش بسیار مفید است. فیبر باعث افزایش حجم ماسه معده می‌شود و در پیشگیری از مشکلات معده‌ای و یبوست مؤثر است.
- پروتئین: تخم حاوی مقدار مناسبی از پروتئین است که برای ساخت بافت‌های بدن و تقویت عضلات ضروری است.
- ویتامین ها: این گیاه حاوی ویتامین‌های مختلفی از جمله ویتامین A، ویتامین B، ویتامین C و ویتامین E می‌باشد که برای حفظ سلامتی پوست، افزایش ایمنی بدن و حفظ سلامتی عمومی بسیار حائز اهمیتند.
- اسیدهای چرب امگا-3: تخم شربتی دارای مقادیر قابل توجهی از اسیدهای چرب امگا-3 است که برای سلامتی قلب و عروق بسیار مفید هستند و به کاهش التهابات بدن کمک می‌کنند.
- مواد معدنی: گیاه تخم شربتی حاوی مواد معدنی ای مانند کلسیم، منیزیم، فسفر، پتاسیم و روی است که برای حفظ سلامت استخوان‌ها، عملکرد عضلات و تنظیم فشار خون بسیار حائز اهمیت می‌باشند.
- آنتی اکسیدان‌ها: تخم دارای آنتی اکسیدان‌های قویی مانند فلاونوئیدها و کاروتنوئیدها است که از خطرات اکسیداسیون و آسیب‌های آنتی‌اکسیدانی بدن محافظت می‌کنند.
- کلسیم فراوان: این گیاه منبع خوبی از کلسیم است که برای سلامت استخوان‌ها، قلب و عملکرد عضلات بسیار مهم است.
خواص تخم شربتی:
قاعده آور
تنظیم چرخه‌های زنانه و قاعده آور بودن یکی از ویژگی‌های تخم شربتی است که می‌تواند به بهبود سلامت زنان کمک کند. این گیاه قاعده ماهیانه را منظم‌تر و پایدارتر کرده و مشکلات مربوط به نامنظمی چرخه‌های زنانه را کاهش می‌دهد.
کاهش وزن
مصرف تخم شربتی به دلیل حاوی بودن فیبر، می‌تواند به کاهش وزن و کنترل اشتها کمک کند. فیبر موجود در تخم شربتی با ایجاد حس سیری طولانی مدت، افزایش سطح اشباع و کاهش احساس گرسنگی، به کاهش مصرف کالری کمک می‌کند.
تخم شربتی و درمان یبوست
برای درمان یبوست، می‌توانید قبل از صبحانه تخم شربتی را با آب ولرم میل کنید. فیبر و مواد مغذی موجود در تخم شربتی به تنظیم حرکات روده و تسهیل گردش مواد در دستگاه گوارش کمک می‌کنند و در نتیجه به درمان یبوست کمک می‌کنند.
خاصیت سم‌زدایی تخم شربتی می‌تواند به پاک‌سازی معده و تنظیم فعالیت‌های آن کمک کند. این گیاه می‌تواند مواد مضر و ناخواسته را از معده حذف کرده و سلامتی گوارش را افزایش دهد.
بهبود بیماری‌های تنفسی
تخم شربتی به دلیل دارا بودن خواص ضد التهابی و آنتی‌باکتریال، می‌تواند در درمان بیماری‌های تنفسی موثر باشد. مصرف آن می‌تواند به تسریع در بهبود علائم بیماری‌هایی مانند آسم، سرفه و سرماخوردگی کمک کند.
تخم شربتی در دوران بارداری و شیردهی
تخم شربتی در دوران بارداری می‌تواند به تقویت قلب و صحت مزاج مادر کمک کرده و برای رشد سالم نوزاد مفید باشد. همچنین، در دوره شیردهی می‌تواند به افزایش تولید شیر مادر کمک کند و سلامت کودک را تقویت کند.
نحوه مصرف تخم شربتی:
- مصرف تخم شربتی به صورت ترشیق: برای مصرف ترشیقی تخم شربتی، معمولاً یک قاشق غذاخوری تخم شربتی را در یک پیاله آب گرم یا سرد حل کرده و سپس می‌توانید آن را به صورت ترشیق مصرف کنید. این روش معمولاً برای تنظیم عادات ماهیانه، کنترل اشتها، و یا بهبود عملکرد گوارش استفاده می‌شود.
- افزودن به غذاها: تخم شربتی را می‌توان به صورت خام یا در مواد غذایی مختلف اضافه کرد. مثلاً می‌توانید آن را به ماست، موسلی، سالاد، یا حبوبات اضافه کنید. این روش معمولاً برای افزایش مصرف فیبر و ارزش غذایی غذاها استفاده می‌شود.
- مصرف به صورت ماسک پوستی: برای استفاده از تخم شربتی به عنوان ماسک پوستی، می‌توانید یک قاشق چایخوری تخم شربتی را با لیمو ترش یا آب گرم مخلوط کرده و به صورت ماسک روی پوست خود قرار دهید. بعد از 15 تا 20 دقیقه، می‌توانید ماسک را با آب گرم بشویید. این روش معمولاً برای روشن‌کردن و جوان‌سازی پوست استفاده می‌شود.
- مصرف به عنوان مکمل در نوشیدنی‌ها: تخم شربتی را می‌توانید به عنوان یک مکمل در نوشیدنی‌ها مانند آبمیوه، شیک‌ها یا آب معطر اضافه کنید. برای این کار، می‌توانید تخم شربتی را با آب یا نوشیدنی مورد نظرتان مخلوط کرده و مصرف کنید. این روش معمولاً برای افزایش ارزش غذایی و میزان فیبر در نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود.
- استفاده به عنوان مکمل در طب سنتی: در برخی فرمول‌های طب سنتی، تخم شربتی به عنوان یکی از مکمل‌ها برای درمان برخی از بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای استفاده در این روش، بهتر است با پزشک یا متخصص مشورت کنید.
